Avrupa Siber Suç Sözleşmesi

Adli yardımlaşma konusunda hukuk ve dış ilişkiler genel müdürlüğü tarafından 16.11.2011 tarihli 69/2 sayılı “ uluslararası ceza istinabe işlemlerinde adli makamlarımız ya uygulanması hakkındaki genelge” Önemli bir yere sahiptir. Genel olarak Türkiye’nin adli yardımlaşma ilişkin olumlu ve iş birlikçi bir tavır sergilenmektedir.

Adli Yardımlaşma Temel İlkeler

Talepler Talep Edilen Devletin Mevzuatına Göre Yerine Getirilir

Adli yardımlaşma taleplerine, kendisinden talepte bulunan devletin mevzuatında öngörülen kurallara uygun olarak yerine getirilir. Ülkemizden giden talepler açısından, erteleyip o ülkenin mevzuatına uygun şekilde yerine getirilmemişse, Türkiye mevzuatına göre de geçerli sayılır. Bu durum şöyle bir örnekle açıklanabilir: ABD mevzuatı gereğince talebin mahkeme veya savcılık tarafından yapılması fark etmeksizin bu tür talepler FBI tarafından yerine getirilmektedir. Bu nedenle FBI’ın mahkeme talebi doğrultusunda aldığı sanık savunması hukukumuz açısından geçerli kabul edilmektedir.

Kural Olarak Masraf Alınmaz

Adli yardımlaşma işlemleri kural olarak herhangi bir masraf alınmadan yerine getirilir. Ancak doktor raporu, DNA analiz raporu veya bilirkişi raporu gibi uzmanlık veya masraf gerektiren talepler için masraf talep edilebilir.

Talep Belgesi ve Ekleri Talep Edilen Devletin Resmi Diline Çevrilir

İstisnaları olmakla birlikte adli yardımlaşma belgesi ve ekleri talep edilen devletin resmi diline çevrilir. Belgeler asıl nüshaları ve çevirileri ile birlikte talep edilen devlete gönderilir.

Adli Yardımlaşma Talebinin Reddi Sebepleri

CİKAYAS’ın 2. Maddesine göre kendisinden yardım talep edilen devlet, aşağıdaki nedenlerle talebi reddedilebilir:

Talep Edilen Devletin Talebi Siyasi Suçlarla veya Mali Suçlarla İlgili Kabul Etmesi

Siyasal suç kavramı konusunda tüm devletlerin üzerinde uzlaştığı bir tanım yoktur. Her devlet kendi tehlike algılanmasına ve siyasi pozisyonuna göre siyasi suç tanımı yapmaktadır. Bunun sonucu olarak da bir devlet tarafından terör suçu olarak kabul edilen bir suç, bir başka devlet tarafından siyasi suç olarak kabul edilebilmektedir; zira terörizim algısı aynen güzellik gibi bakan kişiye göre değişmektedir.

CİKAYAS’ta mali suçlarla ilgili taleplerin yerine getirilmeyeceğini belirtmişse de Ek 1 no.lu protokolde, bir talebin mali bir suça ilişkin olması nedeniyle edilemeyeceği belirtilmiştir. Ek 1 no.lu protokol ülkemiz tarafından da onaylanıp yürürlüğe konulduğundan anılan protokole taraf olan diğer devletlerle mali suçlar konusunda da adli yardımlaşma yapılması mümkündür.

Talep Edilen Devletin Talebin Yerine Getirilmesine Egemenlik, Kamu Düzeni veya Diğer Çıkarlarına Aykırı Görmesi

Ret nedeni olarak gösterilen ve uygulanan bu kavramlar somut ve sınırları belli kavramlar olmayıp ülkeden ülkeye değişebilmektedir.

Çifte Cezalandırılabilirlik Koşulu

Çifte cezalandırılabilirlik koşulu, adli yardımlaşma talebine konu olan suçun hem talepte bulunan devlet hem de kendisinden talepte bulunan devlet mevzuatına göre suç olmasına gerektirir. CİKAYAS’ta arama ve tutuklamaya İlişkin hükümlerin yer aldığı beşinci madde haricinde çifte cezalandırılabilirlik koşuluna İlişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Buna rağmen taraf devletler kendi mevzuatına göre suç olmayan bir eyleme ilişkin talepleri kamu düzenine aykırı olduğu gerekçesiyle yerine getirilmemektedir.